شناخت واقعی خواجه حافظ (قسمت اول)

به کوشش: حسین قمری دبیرستان محمودیه 6 ناحیه 2 مشهد

                              مقدمه :

مباحثی پیرامون  شناخت واقعی خواجه حافظ...همان  طور که از این جمله برمی آیدمن درتحقیق خود می خواهم ازطریق مباحثی ، خواننده رابه طورتقریبی با حافظ ومفهوم اصلی شعرهای او آشنا کنم .

افرادی سود جوومنحرف اشعارحافظ را با برداشت های بی معنی ونابجا به فساد وتباهی کشیده اند  که استاد بزرگوار آقای مطهری با نوشتن کتاب تماشاگه رازمارا به درستی وخوبی بامعانی اشعار حافظ آشنا نموده است برای مثال :

در موارد  بسیاری  خواجه  حافظ  از اصطلاحاتی همچون (کتاب تماشاگه راز- مقدمه - صفحه ی 16) :

 باری  بدون  آشنائی با فن حافظ  یعنی سلوک وعرفان تنها به دلیل خامی متوان قلم به تفسیر وی گرداند وخود رارسوای خاص وعام کرد و مثلا و بناچار نوشت که:

منظورازموی ومیان همان زلف وکمرهدف ازگنج سعادت، خمره شرابهای  سالدیده  توی  زیرزمین  و بالای رف ، وغایت ازبوس و کنار، دستی به سروفلان زلف زنک،پسرک ودیگر

لاطائلات که...

متن اصلی 

دراین پژوهش به طور کلی با مفهوم و معنی بعضی اصطلاحات مانند غیر وآشنا - دوست ودشمن - محرم ونامحرم - یاروبیگانه و حدود قرب وبعد همچنین عل تولی و تبری از این دو، که  اساس دیوان شریف حافظ را تشکیل می دهد ، آشنا می شوید ؛

برای شناخت این مفاهیم ابیاتی آورده شده:

حافظ ،غیروآشنا 

1 - دونمونه از اشعاری  که روشنگر مفهوم غیر، در شعرهای خواجه می باشد باهم می خوانیم

سخن غیرمگوبامن معشوقه پرست  

                             کزوی وجام می ام نیست به کس پروائی

                     0-0-0-0-0

حافظادردل تنگت چَو فرود آمدیار 

                              خانه  از غیر نپر داخته  ای  یعنی  چه 

                         0-0-0-0-0                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                             

معشوق عیان می گذردبرتوولیکن      

                             غیار همی  بیند ،از آن  بسته نقاب است

نمونه های ساده وصریح فوق  بحوبی گواهی  می دهد که خواجه

 حتی حاضربه شنیدن سخن غیرنمی باشد، همچنین او را همچون

دیوی می داند که هیچ گونه صفات انسانی در او پیدا نمی شود (و

 سرانجام اغیار راتنها مانع حظ ّ وبهره از  دیدار معشوق  معرفی میکند - ص5). بانمونه داخل پرانتز که از کتاب تماشاگه راز آمده است می فهمیم که غیربرای حافظ کاملا بیگانه است. حافظ ( غیر را درتمامی اشعارش مهر رد وطرد بر پیشانی وی زده ومی زند و بازدن چنین مهری فاصله حود را با اوهمچنان تایید وتاکید می- - کند.- ص 7 )